Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı'nın (TİKA) Filistin'deki Kalkınma Faaliyetleri

Bu yazıda, TİKA’nın kuruluşu, tarihçesi, teşkilat yapısına değinip sonrasında Filistin’deki yapmış olduğu faaliyetlere yer verilmiştir. Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı ya da kısaca TİKA, Türkiye Cumhuriyeti ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olan kurum yurt dışı ofisleri aracılığıyla Türkiye'nin dış yardımlarını organize etmek için 1992’de kurulmuştur. Filistin’de açılan Filistin Program Koordinasyon Ofisi, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan tarafından 2 Mayıs 2005'te Kudüs'te açılmıştır. 2006 yılından bu yana Ramallah’ta faaliyet gösteren ofis, 2012 yılında Gazze’de açılan İrtibat Ofisi aracılığıyla da Filistin’de hizmet vermeye devam ediyor. TİKA, Filistin’in sosyal ve ekonomik kalkınmasına katkı sağlayacak; sağlık, eğitim ve fiziksel altyapıyı güçlendirecek; ortak tarihi ve kültürel mirasın korunmasına hizmet edecek ve Filistin'in kurumsal kapasitesini geliştirmesine destek olacak kalkınma-işbirliği projelerine öncelik veriyor. Filistin’de yürütülen projeler yerel şartlar ve ihtiyaçlar dikkate alınarak belirleniyor.

25 Aralık 1991 tarihinde Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) dağılmış, Orta Asya ve Kafkasya’da birçok devlet bağımsızlığını kazanmıştır. Türkiye, o günlerde bağımsızlığına kavuşan Türk Cumhuriyetlerini tanıyan ilk ülke olmuştur. Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Azerbaycan ve Kırgızistan’dan oluşan bu devletlerle ortak bir dile, ortak bir hafızaya ve ortak bir kültüre sahip olmamız ikili ve bölgesel ilişkilerin güçlenmesine zemin hazırlamıştır. TİKA, 1992’den 1999’a kadar Dışişleri Bakanlığı, 1999’dan 2018’e kadar

Başbakanlık bünyesinde faaliyet göstermiştir. Günümüzde ise Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemiyle birlikte T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı çatısı altında faaliyetlerini sürdürmektedir. Bu çalışmanın amacı; TİKA’nın yürüttüğü sosyal, ekonomik, kültürel faaliyetleri Filistin özelinde inceleyip TİKA’nın zayıf kaldığı (ilave insan kaynağı, mevzuat düzenlemeleri, bütçe ve lojistik ihtiyaçları) noktada onlara destek olmaktır.
TİKA’nın Filistin’de 2012-217 yıllarında yaptığı stratejik eylemleri, planlamaları, etkinlikleri, projeleri incelenmiş ve analizi yapılmıştır. Bu kapsamda, TİKA’nın yapısı ve hedefleri hakkındaki plan, rapor ve faaliyet belgeleri incelenmiştir. Söz konusu birincil kaynakların taranmasıyla TİKA’nın amaçları ve eylemleri konusunda detaylı bir veri setine ulaşmak planlanmıştır.

TİKA’nın Kuruluşu, Tarihçesi ve Teşkilat Yapısı

1991’de Soğuk Savaş’ın sona ermesi ve SSCB’nin dağılmasıyla Türk Dünyası’nı etkileyen önemli değişimler yaşanmıştır. Bu çerçevede 90’lı yılların başında bağımsızlığına yeni kavuşan Türk Cumhuriyetlerinin çok acil değişim, uyum ve kalkınma ihtiyaçlarına zaman geçirmeksizin cevap vermek üzere ve kapalı ekonomik yapılardan piyasa merkezli bir yapıya doğru gerçekleşen hızlı dönüşümde, Türkiye bu alandaki tecrübesini paylaşmak amacıyla yeni stratejiler belirlemeye çalışmıştır. Bu amaçla TİKA, Bakanlar Kurulu’nun 24 Ocak 1992 tarihli kararıyla 21124 sayı ve 27 Ocak 1992 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 480 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile Dışişleri Bakanlığı’na bağlı teşkilat olarak kurulmuştur.

1992’den 1999’a kadar TİKA, Dışişleri Bakanlığı çatısı altında faaliyet göstermiştir ve faaliyet coğrafyasının Türk Cumhuriyetleri ve Balkan ülkeleriyle sınırlı olduğu görülmüştür. 1999’da Dışişleri Bakanlığı’ndan Cumhurbaşkanı tezkeresi ile Başbakanlığa bağlanarak faaliyetlerine devam etmiştir. 2000’li yılların başlarında ise çeşitli KHK’larla kurumun işleyişi açısından daha rasyonel politikalar üretilmesi ve hızlı adımlar atılması adına hukuki düzenlemeler yapılmıştır. Bu amaçla 2001 yılında 4668 sayılı; “Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’’ ile görev ve sorumlulukları ortaya konmuş ve “Ekonomik, Kültürel, Eğitim ve Teknik İşbirliği Başkanlığı” olan resmi ismi “Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı’’ (TİKA) olarak değiştirilmiştir.

2011 yılında ise TİKA’nın aktif dış politikanın önemli bir stratejik aracı olarak kullanılabilmesi amacıyla birtakım yasal düzenlemeler yapılmıştır. Aynı zamanda 2011 yılında 656 sayılı KHK ile teşkilat kanununda değişiklik olan TİKA’nın adında yer alan kalkınma ifadesi kaldırılmış ve yeni adı “Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı’’ şeklinde olmuştur.

Günümüzde Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olarak görev yapan TİKA’nın teşkilat yapısında; Kültür ve Turizm Bakanı’nın görevlendirdiği, bakan yardımcısının koordine ettiği, bir başkan, üç başkan yardımcısı ve bunlara bağlı olmak üzere Doğu ve Güney Asya, Pasifik ve Latin Amerika Dairesi, Balkanlar ve Doğu Avrupa Dairesi, Orta Doğu ve Afrika Dairesi, Dış İlişkiler ve Ortaklıklar Dairesi, Orta Asya ve Kafkaslar Dairesi bulunmaktadır.

TİKA’nın danışma ve hizmet birimleri olarak TİKA başkanına doğrudan bağlı çalışan birimler; Hukuk Müşavirliği, İç Denetçiler, Özel Kalem Müdürlüğü, Strateji Geliştirme Dairesi, Personel ve Destek Hizmetleri Dairesi şeklindedir.

Teknik Altyapıdan Kurumsal Kapasite Artırımına Uzanan TİKA Projeleri

TİKA, ofislerinin bulunduğu ülkelerle beraber 5 kıtada 150'ye yakın ülkede kalkınma merkezli işbirliği çalışmaları yapmaktadır. Ülkemiz TİKA aracılığı ile Pasifik’ten Orta Asya’ya, Ortadoğu ve Afrika’dan Balkanlar’a, Kafkasya’dan Latin Amerika’ya kadar birçok ülke ile bilgi ve tecrübesini paylaşıyor.

Büyüyen, gelişen ata topraklarımızda yaptığımız çalışmaların niteliği zaman içinde değişmiştir. 1995 yılına kadar kardeş ülkelerde ekonomik, sosyal ve kültürel faaliyetler yürüten TİKA, o tarihten itibaren eğitim ve kültürel işbirliği çalışmalarına ağırlık vermiştir. Biliyoruz ki her şeyin başı nitelikli, iyi yetişmiş insan nüfusuna sahip olmaya bağlıdır. Nerede bir millet iyi bir eğitim sistemine sahipse, bilimi ve teknolojiyi yakından takip ediyorsa orada sürdürülebilir kalkınmadan söz edilebilir. Bu yüzden TİKA, 1995 yılından sonra ata topraklarında eğitim faaliyetlerini hızlandırmış; okullar, kütüphaneler, laboratuvarlar inşa etmiş, üniversitelere teknik donanım yardımları yapmıştır.

Ülkemizin dünyada ve bölgesinde önemli bir aktör haline gelme çabasının bir uzantısı olarak 2000’li yıllardan itibaren dış politika anlayışımız önemli değişimler geçirmiştir. Bu değişim doğrultusunda TİKA faaliyet coğrafyasını genişletmiş; 2002 yılında 12 olan Program Koordinasyon Ofisi sayısını 2011 yılında 25’e, 2012 yılında ise 33’e yükseltmiştir. Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı, bugün 60 ülkede 62 Program Koordinasyon Ofisi ile 150 ülkede faaliyet göstermektedir. Ülkemizin izlemiş olduğu aktif bir dış politikaya bağlı olarak çalışma yaptığımız ülkelerin sayısı her geçen gün artmaktadır. Türkiye, TİKA aracılığı ile dost, kardeş ve akraba ülkelere yönelik olarak yaptığı çalışmaların temelinde bir barış kuşağı oluşturma çabası bulunmaktadır.

TİKA’nın Filistin’deki Faaliyetleri

TİKA, 2005 yılında açtığı Filistin Ofisi aracılığıyla işgal altındaki Batı Şeria olmak üzere Kudüs ve Gazze’de; eğitim, sağlık, acil yardım, su ve kamu sağlığı, üretim sektörü, ortak tarihi mirasın korunması ile idari ve sivil altyapının güçlendirilmesi gibi alanlarda bugüne kadar 71'i Doğu Kudüs'te, 120'si de abluka altındaki Gazze Şeridi'nde olmak üzere 400'ü aşkın projeyi hayata geçirdi. TİKA'nın bölgede barışın inşasına ve istikrarına yönelik çalışmaları devam ediyor.

Eğitim Alanındaki Faaliyetleri:

Filistin – Dil Eğitim Laboratuvarı Donatımı

Filistin'in en stratejik kurumlarından birisi olan Filistin Güvenlik Güçleri Askeri Eğitim Komisyonu bünyesinde uzun süredir ihtiyaç duyulan dil eğitim laboratuvarının kurulması ve Filistinli askerlere Türkçe dil eğitimi verilmesine yönelik laboratuvarın donatımı gerçekleştirilmiştir.

Ürdün – Filistinli Mülteciler Kampı’nda bulunan Vahdet Kız Okulu Yenilenmesi, 200 binden fazla Filistinli mülteciyi barındırmakta olan Birleşmiş Milletler Yakındoğu Filistin Mültecilerine Yardım Ajansı (UNRWA) yönetimindeki Vahdet Kampı'nda, 1954 yılında inşa edilen kız lisesinin onarımı gerçekleştirilmektedir. Donatımı da TİKA tarafından yapılacak olan kız okulunda, 2017/2018 eğitim yılında toplam 1.574 öğrenci eğitim almıştır. Okulda, toplam 22 sınıf, 5 çok amaçlı salon ve idari ofisler bulunmaktadır.

• Filistin – Nablus Belediye Kütüphanesi Restorasyonu
Filistin'deki en zengin kütüphanelerden biri olan ve 1869 yılında inşa edilen Nablus'taki tarihi kütüphaneden günlük 750 kişi faydalanmaktadır. Kütüphanenin ve içindeki tarihi arşivin kaybolmaktan ve harap duruma gelmekten kurtarılması amacıyla başkanlığımız tarafından restorasyonu yapılıp belediyeye teslim edilmiştir.

• Filistin'in Her Şehrine Bir Okul
"Filistin'in Her Şehrine Bir Okul" sloganı ile yola çıkan TİKA'nın şimdiye kadar Filistin'in farklı şehirlerinde açtığı 6 okulda binlerce Filistinli eğitim görüyor.

• Riyad Al-Aksa Okullarının Donanımı

TİKA, işgal altındaki Doğu Kudüs’ün Eski Şehir bölgesinde bulunan Riyad Al-Aksa okullarının tadilatını ve donanımını sağlayarak 300 öğrenci ve 30 öğretmene tablet desteğinde bulundu.

• Vahdet Kampı Kız Okulu
TİKA, eğitim alanında 30 yılda 5 bin proje hayata geçirdi. Bu projelerden biri de yenileme çalışması, TİKA tarafından yapılan 15 bin öğrencinin eğitim aldığı Ürdün’deki Filistinli mülteci kız çocuklarının okuduğu Vahdet Kampı kız okulu.

Sağlık Alanındaki Faaliyetleri:

Filistin – Acil İlaç Tıbbi Malzeme Yardımı

Filistin’de “Nakba” felaketi olarak bilinen, 1948 yılında yaklaşık 700 bin Filistinlinin yerlerinden edilmesi hadisesinin 70. yıl dönümü anmaları ve ABD’nin İsrail Büyükelçiliğini Tel Aviv’den Kudüs’e taşıma kararı neticesinde Gazze’de artan protestolarda 100’den fazla insan hayatını kaybetmiş ve binlerce insan yaralanmıştır. Gazze’deki mevcut ilaç ve tıbbi malzeme kapasitesinin yaralıların tedavisi için yetersiz olması, bölgedeki mevcut abluka koşulları ve Gazze halkının temel insani ihtiyaçlarını karşılamakta güçlük çekmesi nedenleriyle proje hayata geçirilmiştir.

• Filistin – Dostluk Hastanesi Donatımı
TİKA tarafından inşa edilen Filistin'in en büyük sağlık merkezi Gazze Filistin- Türkiye Dostluk Hastanesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatı doğrultusunda koronavirüs salgını ile mücadele kapsamında Filistinli yetkililere devredildi. 2010’da Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başbakanlığı döneminde Gazze İslam Üniversitesi Mütevelli Heyeti’nce yapılan ziyaret esnasında Gazze’de üniversiteye bir eğitim-araştırma hastanesi yapılması talebi gündeme gelmişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan da Filistin-Türkiye Dostluk Hastanesi’nin yapımı konusunda TİKA’yı talimatlandırdı ve 2011 yılında çalışmalara başlandı. Gazze İslam Üniversitesi Tıp Fakültesi yerleşkesinde inşa edilmeye başlanan hastane, uygulan ambargo ve 2012 ile 2014'teki Gazze savaşlarının yol açtığı mal ve insan hareketliği kısıtlanması nedeniyle ancak 2017’de tamamlanabildi. Yaklaşık 35 bin metrekare kapalı alana sahip 180 yataklı hastane bugün Filistin’in en büyük hastanesi konumunda.

• Filistin – Batı Şeria Al İsraa Hastanesine Donatım Desteği

Zor şartlar ve yoğun abluka altında yaşamlarını sürdürmeye çalışan Filistin halkı temel sağlık hizmetlerine ulaşmakta zorlanmaktadır. Filistin sağlık altyapıları ve anne-çocuk sağlığının iyileştirilmesi amacıyla Başkanlığımız tarafından işgal altındaki Batı Şeria'daki Al İsraa Hastanesi yenidoğan ünitesine 5 kuvöz desteğinde bulunulmuştur.

• Kovid-19’la Mücadeleye Destek
TİKA, 2020’de projelerine Kovid-19’la mücadeleyi de ekledi ve 100'ün üzerinde ülkeye 40 binin üzerinde tulum, siperlik, gözlük, 1000’in üzerinde ventilatör, aspiratör, nebülizatör yardımı yaptı.

• Tubas Türk Hastanesi
TİKA ayrıca Filistin'in Batı Şeria bölgesindeki 40 bin nüfuslu Tubas bölgesinin ilk hastanesi olma özelliği taşıyan Tubas Türk Hastanesi, 2012'de tamamladı. Tıbbi donanımın sağlanmasıyla 2014'te hizmete giren 30 yataklı hastane, çevre şehirlerden de gelen hastalarla birlikte her yıl yaklaşık 40 bin hastaya hizmet veriyor.

• Yapay Göz Projesi
İsrail'in Gazze'ye düzenlediği saldırılarda gözlerini kaybeden Filistinliler, TİKA’nın finanse ettiği yapay cam göz projesiyle doğal görünümlerine kavuşuyor. Projede görevli yapay cam göz yapımı uzmanı Allam el-Ağa, TİKA'nın desteğiyle Gazze'de bulunan Genel Hizmet Derneği Hastanesi’ndeki atölyesinde üretimini yeni bitirdiği gözlerin üzerine kılcal damarlar çiziyor.

Ulaşım Alanındaki Faaliyetleri:

Filistin – Postane Müdürlüğü’ne Bisiklet Desteği

Filistin'de posta dağıtım personellerinin kullanımı için, şehir içi posta hizmetlerinin hızlandırılması ve kolaylaştırılması amacıyla başkanlığımız tarafından Filistin Postane Müdürlüğü’ne 10 adet elektrikli bisiklet hibe edilmiştir.

Tarım Alanında Yaptığı Çalışmalar:
• Gazze – Zeytinlik Tesisi Kurulumu

Filistin tarımının gelişmesine de destek olan TİKA, ülkenin en modern zeytinyağı üretim tesisi olma unvanını taşıyan Abasan Zeytinyağı Üretim Tesisi’ni kurarak Gazze'deki çiftçilerin hizmetine sundu. Gazze’deki Han Yunus şehrinin Büyük Abasan Belediyesi’ne TİKA’nın desteğiyle kurulan zeytin işleme tesisinden 3 bin 500 Gazzeli çiftçi yararlanırken tesiste yılda 5 bin ton zeytin üretiliyor.

• Filistin – Fidanlık Tesisi Kurulumu
Filistin’in tarımsal üretime elverişli arazileri ile bilinen Cenin Bölgesi’nde, yürütülen

ağaçlandırma ve tarımsal faaliyetlerde fidan ihtiyacının yeterince karşılanamadığı gerekçesi ile 3.000 m2’lik bir alan üzerine 1.500 m2’sini seraların oluşturduğu fidan üretim tesisinin kurulumu gerçekleştirilmiştir.

Yıllık Kalkınma:

Güneş Enerjisi Desteği

Gazze'de sık sık yaşanan uzun süreli elektrik kesintileri, enerjiye bağlı tıbbi ekipmanlar kullanmak zorunda olan hastalar için büyük sorun oluşturmaktadır. Başkanlığımız, bu sorunu yaşayan özel bakıma muhtaç 30 hastanın evine güneş enerjisi sistemi kurarak, tedavilerine destek olmuştur.

• Enerji Üretimi, Dağıtımı ve Etkinliği
Başkanlığımız tarafından Doğu Kudüs'ün en köklü eğitim kurumlarından Dar et-Tıfl

Okulu ve yurdunun elektrik ihtiyacının karşılanması için 470 metrekare alan üzerinde 118 güneş paneli kurulmuştur. Kurulan güneş enerjisi sisteminin 6 blokluk okul yerleşkesinin elektrik ihtiyacını karşılaması planlanmaktadır.

• Filistin – Su Arıtma İstasyonu İnşası
Uygulanan abluka nedeniyle hem kullanma suyu hem de içme suyu temini açısından

büyük sıkıntılar yaşanan Gazze'de özellikle su arıtma sistemine sahip olmayan hastane ve üniversitelerde su kullanılarak çalıştırılan elektronik cihazlarda suyun yüksek oranda tuzlu olması nedeniyle arızalar meydana gelmekte olduğu belirtilmiştir. 16.000 öğrencisi ve 650 personeli ile Gazze'nin en önemli iki üniversitesinden biri olan Gazze El-Ezher Üniversitesi'ne 2 adet su arıtma istasyonu kurulmuştur. Filistin – Gazzeli Engelli Ailelere Ait Evlerin Bakım ve Onarımı Gazze'de sıklıkla maruz kalınan saldırılarda yaralanan ve yaralanma sonucu engelli durumuna düşen 20 engelliye ait evin yaşanılabilir duruma getirilmesi amacıyla söz konusu evlerin bakım ve onarımı gerçekleştirilmiştir.

• Filistin – Gazze'de Güneş Enerjisi Sistemi Kurulumu
Gazze Güneş Enerjisi Sistemi Projesi kapsamında, bölgede yaşanan elektrik

kesintilerinin yol açtığı olumsuzlukları azaltmaya yönelik Al Shaima Kliniği ve Sehikh Radwan Kliniği’ne kurmuş olduğumuz güneş enerjisi sistemini destekleyecek olan batarya yine başkanlığımızca temin edilmiştir.

Ortak Tarihi Mirasın Korunması:

• Kubbetu’s Sahra’nın Hilalinin ve Özbekler Tekkesinin Restorasyonu

TİKA, 2011 yılında Mescid-i Aksa külliyesinde bulunan ve altın kaplamalı Kubbetu’s Sahra’nın hilalinin restorasyonu için çalışma başlatarak Türkiye’den getirilen uzmanların hazırladığı rapor çerçevesinde 2 yılda restorasyonu tamamladı. Mescid-i Aksa’nın da içinde bulunduğu Eski Şehir bölgesindeki Özbekler Tekkesi de TİKA tarafından restore edilerek daha önce vefat eden Özbekler Tekkesi şeyhinin ailesine teslim edildi.

• Nebi Musa Şenlikleri
Kudüs'ü fetheden İslam orduları komutanı Selahaddin Eyyubi tarafından

Müslümanların gücünü göstermek için 1187'de başlatılan ve İsrail'in 1967'de Doğu Kudüs'ü işgaliyle sona eren Nebi Musa Şenlikleri de 2014 yılından beri TİKA'nın desteğiyle yeniden hayat buldu.

Gıda Yardımı:

TİKA, Anadolu’nun dayanışma ruhunu dünyaya tanıtmak amacıyla başlattığı Erenler Sofrası etkinliğiyle geçen yıl ramazan ayında 82 ülkede yaklaşık 1 milyon kişiye ramazan paketi ulaştırırken 70 bin kişiye sıcak yemek verdi.

TİKA, Gazze'deki Filistin Sosyal Kalkınma Bakanlığı’nın iş birliğinde Gazze Şeridi'ne düzenlenen son saldırılardan etkilenen Filistinli 1100 aileye, 500 gıda kolisi, 500 yastık, 500 yatak, 300 çanta mutfak malzemesi, 300 mutfak tüpü ve 300 ocak dağıtımı gerçekleştirdi.

TİKA'nın Filistin Koordinatörlüğü tarafından bu Ramazan ayında 9 bin gıda kolisi Batı Şeria'da, 5 bin 500'ü de Gazze Şeridi'nde ihtiyaç sahiplerine ulaştırılacak. Ayrıca Doğu Kudüs ile Batı Şeria'da 7 bin aileye de günlük iftarlık sunulacak. TİKA’nın 2 bin adet gıda kolisinin dağıtımını yapmak üzere Batı Şeria’nın Ramallah kentinde bulunan Filistin Sosyal Kalkınma Bakanlığı’nda teslim töreni yapıldı.

Mesleğe Yönelik Gelişim:

TİKA desteğiyle Filistin’in El Halil’in ad-Dhahiriya ilçesinde kadınlar için “Geleneksel Filistin Ürünleri Pazarı” kuruldu ve faaliyetlerine başladı. İlçenin Eski Şehir bölgesinde yer alan Osmanlı döneminden kalma binalardan oluşan pazar yeri, Dhahriya’nın alışveriş merkezini oluşturuyor. Üretimi yapılan ürünler arasında tarım ürünleri, konserveler, hamur işleri, el işleri vb. bulunuyor. Pazar yerinde hepsi tamamen kadınların el emeği ile üretilen ve satışa sunulan 100’e yakın ürün bulunuyor.

Projeye başlangıç olarak 50’ye yakın kadına destek verilirken zaman içinde ürünlerini satmak isteyen tüm kadınlara açık olacak. Projede yer alan 20-60 yaş aralığındaki tüm kadınlar hiçbir geliri olmayan ya da düşük gelirli ve genellikle aile reisi kadınlar arasından belirlendi.

TİKA, Doğu Kudüs’te sanatsal ve kültürel faaliyetleri desteklemek amacıyla 2 proje hayata geçirdi. TİKA, Filistin’de 5 farklı şehirde şubesi olan ve 1.000’den fazla Filistinli gence farklı dallarda müzik eğitimi veren Edward Said Konservatuvarı’nı açtı. Konservatuvar’a (ESNCM) teknik donanım desteği sağladı. Müzik Konservatuvarı'nın Ramallah şubesine son teknoloji bir kayıt stüdyosu ve Bethlehem şubesine yaylı çalgı onarım atölyesi kuruldu.

1993 yılında Birzeit Üniversitesi’nde kurulan Ulusal Müzik Konservatuvarı 2004 yılında Filistin davası için yaptığı mücadele ile dünyaca tanınan bilim insanı, teorisyen ve insan hakları aktivisti olan Edward Said ansısını yaşatmak amacıyla Edward Said Ulusal Müzik Konservatuvarı (ESNCM) ismini almıştı.

TİKA tarafından işgal altındaki Doğu Kudüs’te bulunan Hilal Al-Quds Spor Kulübü’ne spor ekipmanı desteği sağlandı ve Dar et-Tıfl el- Arabi (Arap Çocuk Yurdu) çocuk yurdu yapıldı.

TİKA tarafından Filistin’in Beit Jala ilçesinde faaliyet gösteren Kültürel Mirası Koruma Kadın Derneğine sabun atölyesi kuruldu.

Tika’nın 2012-2017 Yıllarındaki Tamamladığı Projeler: 2012 Yılı Tamamlanan Projeler

Tubas Türk - Filistin Dostluk Hastanesi İnşaatı
Gazze Hastanelerine Acil Çağrı Sistemi Temin Edilmesi
Gazze Han Yunus Belediyesi Çocuk Parkı ve Şehir Mezarlığı İnşaatı

Gazze Cebaliye Su Deposuna Jeneratör Temini
Gazze’de 20 Su Kuyusunun Modernizasyonu ve 3 Su Kuyusunun Elektriğe Bağlanması
Gazze’de Okullar İçin Tuzdan Arındırma Üniteleri Kurulması ve Su Tankerleri Temini
Gazze Deir El-Balah Bölgesine Atık Su Pompa İstasyonu İnşası
Gazze Refah Yağmur Suyu Toplama Ağı İnşası
Gazze Jabaliyah Al Nazlah Belediyesi’nin 5 Adet Elektrik Jeneratörünün Tamiri
Gazze Şeridi’ne 70 Ton İlaç Yardımı
Gazze Şehri Belediyesi Kanalizasyon Hattı Rehabilitasyonu
Gazze İslam Üniversitesi’ne Bilgisayar Temini
Filistin Ulusal Yönetimi Sosyal İşler Bakanlığı’na Araç Temini
El Halil Ader Köyü’ne Zeytin Hasat Makinesi Temin Edilmesi
Mescid-i Aksa’nın Tuvaletlerinin Yenilenmesi
Nablus 2. Abdülhamid Saat Kulesi Restorasyonu
El Bireh Türk Okulu İnşaatı ve Tefrişatı
Gazze Belediyesi Kültür Merkezi Ekipman Temini ve Onarımı
Gazze Erez Geçiş Kapısı’na Akülü Araç Temini
Filistin Kızılayı Kudüs Hastanesi Acil Çağrı Sistemi Kurulumu
Gazze Han Yunus’ta 3 Su Kuyusu Açılması ve Boru Hattı İnşası
İslam Araştırmaları ve Mirası Merkezi’ne Ekipman Temini
Kudüs Kızılay Hastanesine Acil Çağrı Sistemi Temin Edilmesi
Sığırlarda Suni Tohumlama Eğitimi
Sığırlarda Embriyo Transferi Eğitimi
Filistin’in Emıtt 2012 Fuarına Katılımının Desteklenmesi
Filistin Emniyeti Eğitim Programları
Gazze Müteahhitler Birliği Eğitim Programı
Filistin Büyükelçiliği Etkinliğine Destek Verilmesi
Ekonomi Bakanlığı Eğitimleri

2013 Yılı Tamamlanan Projeler

Gazze Şeridi Hayvan Besiciliği Desteği
Kubbet-üs-Sahra Hilali’nin Altın Varaklarının Yenilenmesi Projesi
Tubas Türk Hastanesine Mobilya ve Ekipman Temini

Nablus Türk Kız Okulu İnşası
Kudüs Nizamiye Lisesi’ne Bilgisayar Laboratuvarı Kurulması
Şeyh Said Erkek Lisesi Tadilatı ve Donanımı
Filistin Kızılayı El Halil Hastanesi Acil Çağrı Sistemi Temini
Gazze Cebaliye Belediyesine Su Kuyusu İnşası
Gazze Kıyı Belediyeleri Su İdaresine Dezenfeksiyon Klor Malzemesi Temini
Kudüs Zeytin Dağı Spor Kulübü Stadyum Aydınlatması
Filistin Ulusal Yönetimi Emniyeti’ne 10 Adet Motosiklet Temini
Gazze Tarım Bakanlığı’na 10 Adet Tam Donanımlı Traktör Temin Edilmesi
Gazze Tarım Bakanlığı’na 3 Adet 4x4 Arazi Aracı Temini
Gazze Şeridi’ne 2 Adet Çöp Kamyonu Temini
Mescid-i Aksa Haremi Tanıtım Broşürü Hazırlaması ve Basımı
Kudüs Fotoğrafları Prestij Eseri
Mescid-i Aksa Arşivleri Personelinin Eğitimi
Filistinli Uzmanlara Meteoroloji Eğitimi
Filistin İstatistik Ofisi’nde Görevli 6 Uzmanın Eğitimi
Filistinli Uzmanlara KOSGEB Eğitimi
Filistin Ulusal Yönetimi Han Yunus Belediyesi Uzmanlarının Türk Dünyası Belediyeler Birliği İşbirliğinde Ülkemizde Eğitimi
Filistin’in EMITT 2013 Fuarına Katılımının Sağlanması
Kudüs Yusufiye Mezarlığı Onarım Çalışmaları
Mescid-i Aksa Silsile Kubbesi Çinilerinin Yenilenmesi
Han Yunus Kesimevinin Donatımı Projesi
İlaç ve Tıbbi Malzeme Y ardımları
Gazzeli Engellilere Mesleki Eğitim Programı Verilmesi
Gazze Hastanelerine Tıbbi Ekipman Desteği Sağlanması
Filistin Esirler Haftası’na Destek Verilmesi
Kudüs ve Ramallah’ta Klasik Türk Müziği konseri Düzenlenmesi
Filistin V. Kültür Haftası Etkinliklerine Destek Verilmesi
Gazze Şeridi’ne Acil İlaç Yardımı
Gazze Şeridi’ne Acil Yakıt Yardımı
Gazze Şeridi’ne 4 Jeneratör Hibesi

Filistinli Güreş Takımı’na Ülkemizde Eğitim Verilmesi
Filistinli Diplomatlara Ülkemizde Eğitimi Verilmesi
Filistinli Çocukların 23 Nisan Şenlikleri’ne Katılımının Sağlanması
Uyuşturucu ile Mücadele Projesi Kapsamında Filistin’e Ön İnceleme Ziyareti

2014 Yılı Tamamlanan Projeler

Nablus Nuri Pakdil Kız Okulu İnşası
El Halil Türk Okulu İnşası Projesi
Nablus Reşadiye Kız Okulu’nun Restorasyonu
Kudüs Şamile Mülteci Kız Meslek Lisesi Donatımı
Tubas Türk Hastanesi’ne Mutfak Ekipmanı Temini
Sultan Abdülhamid Su Sebili Restorasyonu
Gazze Sağlık Bakan Vekilliği’ne İlaç ve Tıbbi Malzeme Temini
El Bireh Filistin Kızılayı Hastanesine Oksijen Cihazı Temini
Gazze Belediyesi’ne Jeneratör Alımı
Gazze Cebaliye Al Nazlah Belediyesi Sokak Aydınlatma Projesi
Gazze Cebaliye El Nazlah Belediyesi’ne Ait Yolların Rehabilitasyonu
Gazze Kıyı Belediyeleri Su İdaresi’ne Dezenfeksiyon Malzemesi Temini
Mescidi Aksa Arşivine Ekipman Desteği
Gazze Mazot Yardımı Projesi
Gazze Gıda Kumanyası Dağıtımı
Gazzeli 2000 Aileye Nakit Yardımı
Gazzeli Ailelere Giyim Malzemesi Alımı
Gazzeli Yaralıların Tedavisi
Nebi Musa Şenlikleri’ne Destek Verilmesi
Nablus Nuri Pakdil Kız Okulu’nun Donanımı
El Halil Türk Okulu’nun Donanımı
Kudüs Türk Kültür Merkezi’nin İyileştirilmesi
Filistin Posta İdaresi Uzmanlarının Eğitimi
Filistin’in EMIIT 2014 Fuarına Katılımının Sağlanması
Mescid-i Aksa Arşivleri Uzmanlarına Osmanlıca Eğitim Programı ve Elektronik Arşivleme Eğitimi Verilmesi

Filistinli Diplomatların Eğitimi
Filistin Taekwando Federasyonu Sporcularının Türkiye’deki Şampiyonaya Katılımlarının Desteklenmesi
Filistin Merkezi İstatistik Ofisi Uzmanlarının Eğitimi
Filistin’de Uyuşturucu ile Mücadele Projesi
Filistinli Doktorların Sağlık Mezunları Kurultayı’na Katılımlarının Desteklenmesi
Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Uzman Desteği Projesi

2015 Yılı Tamamlanan Projeler

Gazze Türkiye Filistin Dostluk Hastanesi İnşaatı
Tubas Türk Hastanesi Tıbbi Donanım Alımı Projesi
Kudüs Eskişehir Yusufiye Mezarlığı 2. Aşama İhata Duvarı İnşası
Gazze Belediyesi’ne Su Kuyusu Açılması
Nebi Musa Makamı Külliyesi Restorasyonu Projesi
Beyturrahme Huzurevi İhata Duvarı Projesi
Kudüs Babür Rahme Müslüman Mezarlığı Gölgelik Projesi
Kutsal Doğum Kilisesi’nin Restorasyonuna Destek Projesi
Kudüs Özbekler Tekkesi Restorasyon Projesi
Kudüs El İman Okullarına Bilgisayar Laboratuvarı Kurulumu
Kudüs Nur Ul-Hüda Akademik ve Kur’an Hafızlığı Merkezi’nin Onarımı
Kudüs Filistin Kızılayı Girişinin İyileştirilmesi Projesi
Jebaliye Belediyesi’ne Jeneratör Temini Projesi
Engelliler İçin 50 Adet Akülü Araç Temini Projesi
El-Halil Halil İbrahim Camii Halılarının Yenilenmesi
Dostluğun Çizgisi Karikatür Sergisi Projesi
Filistin Türk Okullarında Seçmeli Türkçe Dersi Verilmesi Projesi
Gazzeli Öğrencilere Kırtasiye Malzemesi Desteği
Gazzeli 50.000 Aileye Kumanya Dağıtımı
Gazzeli Yaralıların Türkiye’de Tedavisi Projesi
Gazze Yakıt Yardımı
Gazzeli Yetim Ailelerine Büyükbaş Hayvan Alımı Projesi

Gazze İslam Üniversitesi Fizyoterapi Laboratuvarı Kurulumu
Gazze Sağlık Bakanlığı’na İlaç ve Tıbbi Malzeme Temini
Gazzeli Ailelere Yatak Verilmesi
Ramazan Ayı Boyunca 5.000 Aileye İftar Projesi
Ramazan Ayı Mescid-i Aksa İftar Programı Projesi
Gazzeli 80 Kadına Dikiş ve Overlok Makinesi Alımı Projesi
House of Wisdom adlı Düşünce Kuruluşuyla Kitap Basım Projeleri
Kudüs’te Yetimlere ve Yaşlılara Kıyafet Desteği Projesi
Filistin Türk Okulları Müdür ve Öğretmenlerinin Türkiye Ziyareti Projesi
2015 Nebi Musa Şenlikleri’ne Destek Projesi
Filistin Sağlık Bakanlığı Personeline Uyuşturucuyla Mücadele Eğitimi
Uluslararası Polis Eğitimi İşbirliği Projesi
Filistinli Satranç Oyuncularının Türkiye’deki Gençlik Festivali’ne Katılımlarının Desteklenmesi
Nablus Nuri Pakdil Kız Okulu’na Nuri Pakdil Köşesi Yapılması Projesi
Birzeyt Üniversitesi Uluslararası Gününe Destek Projesi
Filistin’in EMIIT 2015 Fuarına Katılımının Sağlanması

Filistin Devleti Ankara Büyükelçiliği’ne Destek Verilmesi
Filistin Posta İdaresi Uzmanlarının Eğitimi
Filistin Temsilcilerinin ECOSAI programına Katılımının Desteklenmesi
Filistinli Uzmanlarının Türk Dünyası Belediyeler Birliği İşbirliğinde Ülkemizde Eğitimi
Engellilere Akülü Araç Alımı Projesi

2016 Yılı Tamamlanan Projeler

Gazze Büyük Abasan Belediyesi Zeytinyağı Üretim Tesisi Kurulumu
Gazze Milli Ekonomi Bakanlığı Gıda Laboratuvarına Ekipman Desteği
Al Ahli Hastanesi’ne Oksijen Üretim Sistemi Temini
Gazze Avrupa Hastanesi’ne Kemoterapi Cihazı Temini
İna’ş El-Usra Cemiyeti Hemşirelik Laboratuvarına Donanım Desteği
Dar’ul Eytam Yetimler Meslek Okulu’nun Giriş Kapısı İnşası
Gazze Eğitim ve Araştırma Merkezi Projesi
Bedevi Ailelere Güneş Enerjisi Sistemi Temini
Gazze’deki Evleri Aydınlatma Projesi
Halil İbrahim Tekkesi’ne Çelik Sefer Tası Temini
Gazze Ömer Camii Halılarının Yenilenmesi
Tulkarm Belediyesi Spor Salonu Çatısının Onarımı
Filistin Milli Eğitim Bakanlığı Kitap ve Malzeme Depolarının Tadilatı ve Donanımı
Gazze Emwas Okulu Bahçesine Gölgelik Yapımı
Kudüs Eskişehir Yusufiye Mezarlığı İhata Duvarı İnşası Kapsamında Ağaç ve Toprak Temini
Türk Okullarına Türkçe Eğitim Seti Desteği
Kudüs Arap İlk Yardım Cemiyetine Donanım Desteği
Arap Kadınları Birliği Huzurevine Ekipman Desteği
Dkeidek Divanı Tadilatı
Tubas Açık Öğretim Üniversitesi’ne Bilgisayar Laboratuvarı Kurulumu
El Halil Haremi İbrahim Camii Kadınlar Mescidi Halılarının Yenilenmesi
Türkiye Mezunları Derneği’nin Tefrişatı
Kudüs Şeriye Sicili Arşivleri Personelinin Türkiye’de Eğitimi

Filistinli Hastaların Tedavisi
Ramazan Ayı Kumanya Dağıtımı
Filistin’de 15 Temmuz Şehitleri Hatırasına Kurban Kesimi
23 Nisan Çocuk Şenlikleri’ne Filistin’den Katılım Sağlanması
Filistin Bilim ve Mükemmeliyet Yüksek Kurulu Uzmanlarının Türkiye’ye Eğitimi
Filistin Devleti Ankara Büyükelçiliği’ne Destek Verilmesi
Filistin Gecesine Destek Verilmesi
Filistin Sayıştay Heyeti’nin Türkiye’deki Eğitimlerinin Desteklenmesi
Filistin Türk Okullarında Seçmeli Türkçe Dersi Verilmesi Projesi
Filistinli Diplomatların Türkiye’deki Eğitimlerinin Desteklenmesi
Kudüs Arap Ticaret ve Sanayi Odasına Ajanda Basımı Desteği
Nebi Musa Şenlikleri’ne Destek Projesi
Türkçe Filistin Rehberinin Tercüme Edilerek Basımı Projesi
Uyuşturucuyla Mücadele Kapsamında Yeşilay Cemiyeti Heyetinin Filistin Çalışma Ziyareti

2017 Yılı Tamamlanan Projeler

Gazze Çok Katlı Apartman Projesi
Gazze Güneş Enerjisi Projesi
Gazze Elektrik Santraline Yakıt Desteği
Bab’ur Rahme Müslüman Mezarlığı Restorasyon Projesi
Halil İbrahim Tekkesi Mutfağının Yenilenmesi
Tubas Hastanesi Eksik Malzemelerin Giderilmesi
Yasemin Yardım Derneği’nin Mutfak Donanımı
Yoksul Ailelere Arı Kovanı ve Arıcılık Malzemesi Desteği
Arraub Tarım Meslek Lisesi Yumurta Tavukçuluğu Projesi
Kadın - Çocuk Sığınma Evi ve Evlilik Danışma Merkezi Restorasyon Projesi
Cenin İslami İlimler Okulu’nun Restorasyon ve Donanımı
Filistin Dışişleri Bakanlığı Kütüphanesi Kurulumu Projesi

Gazze İslam Üniversitesi’ne Bilgisayar Laboratuvarı Donanımı Kudüs Üniversitesi Halk Sağlığı Fakültesi Beslenme Değerlendirme Laboratuvarı Donanımı Arap Enstitüsü Öğrenci Yurdu Merkezi Su Isıtma Sisteminin Yenilenmesi
Al-Aksa İslam Okullarına Eğitim Ekipmanı Desteği
Burcu Laklak Derneği’ne Basketbol Potası Temini
Gazze Gıda Y ardımı
Ramazan Ayı Gıda Paketi Dağıtımı
Keçiören Belediyesi’nce Düzenlenen Filistin Gecesine Filistinli Folklor Ekibinin Katılımlarının Desteklenmesi
Gazze Eğitim ve Araştırma Merkezi Destek Projesi
Filistin Devleti Ankara Büyükelçiliği’ne Destek Verilmesi
Filistin Türk Okullarında Seçmeli Türkçe Dersi Verilmesi Projesi (2016 - 2017)
Filistinli Öğrencilerin Türkiye’deki 23 Nisan Çocuk Şenlikleri’ne Katılımlarının Desteklenmesi

Filistin Kültür Günleri Kapsamında Türkiye’deki Programlara Katılan Filistinlilerin Desteklenmesi

Türk Okullarına Türkçe Eğitim Seti Desteği
Arap Çocuk Yurdu’na Bilgisayar Laboratuvarı Projesi
Polis Eğitimi Projeler
Gazzeli Yaralıların Tedavisi

Sonuç

TİKA, Türkiye’nin resmi kalkınma yardımını yürüten bir yapı olarak öne çıkmaktadır. 2018 yılından beri Kültür ve Turizm Bakanlığı çatısı altında özerk bir şekilde çalışmalarına devam etmektedir.

TİKA’nın stratejik planlama anlayışının temelinde kamu kurumlarının bürokratik ve hiyerarşik kuralları değil, kurumların hizmet alanlarına göre temel kamu hizmetlerinin neler olması ve nasıl sunulması gerektiği konusunda detaylı analizlerin yapılması ve bu doğrultuda gelecek senaryo analizleri yapan anlayış hâkimdir.

Bu çerçevede, belirtildiği üzere sosyal ve ekonomik altyapı ve hizmetlerin, üretim sektörlerinin ve kurumsal kapasitelerin geliştirilmesi vb. şekilde faaliyetleri sürdürmüştür. Genel işleyiş programında, karşı faaliyette bulunan ülkelerin talep ettiği bir ortamda TİKA’nın onlarla istişare ederek ve yine onların karar mekanizmasının onayı ile projelerini gerçekleştirmektedir.

Buna ilişkin olarak 2012-2017 faaliyetleri incelendiğinde -her bölgenin özelliğine göre değişmekle birlikte- eğitimde; okulların yapımı, teknolojilerinin yenilenmesi, destekleyici unsurların tadilatı, öğretmenlerin eğitimi... Sağlıkta; hastane kurma, hastanelerin teknolojilerinin yenilenmesi, doktorların ve personellerin eğitimi, malzeme desteği, sağlık tarama programı... İdari ve sivil altyapıya yönelik askeri teşhisin inşası ve donatımı, meclis salonlarının yenilenmesi, bakanlık binalarının yenilenmesi... Tarımda; modern seraların kurulması, uzmanların eğitimi... Hayvancılıkta; hayvancılık ıslahı, kapasite geliştirme gibi faaliyetler söz konusu olmuştur.

Bu anlamda, Batı Şeria bölgesinde daha çok idari ve sosyal altyapı, eğitim, sağlık, tarım ve hayvancılık; Kudüs’te ortak tarihi ve kültürel mirasın korunması, restorasyon ve eğitim; Gazze bölgesinde ise insani yardım, sağlık, su, yenilenebilir enerji, tarım ve mesleki eğitim sektörlerine öncelik veriliyor.

Kültürel olarak ise Türkiye’nin geçmişinden gelen ve mirası olan eserlerin ayağa kaldırılması amacıyla, restorasyon projeleri gibi çalışmalarla Türk kültürünün yaşatılması ve İslami eserlerin korunmasına ilişkin önemli bir uğraş verilmektedir. Bu yönde Orta Doğu (Filistin) gibi birçok bölgede kültürel eserlerin restore edildiği görülmüştür. Bunun yanı sıra tekstil, inşaat, yeni teknoloji kullanımı, bilgi ve tecrübe paylaşımı sunan projelerinde yürütüldüğü gözlemlenmiştir. Bu projelerin ve faaliyetlerin ilgili bölgelerde başta istihdam olmak üzere, iş dünyasına pozitif yönde etkisi olmuştur. Dolayısıyla bu noktada hem iş dünyasının yeni alanlara erişmesine imkân tanınmış hem de mal ve ihracatın artırılmasına olumlu katkı sağlanmıştır. Bu amaçla yeni aktörler sistemsel mekanizma çerçevesinde işlerini sürdürürken aynı zamanda yeni çalışma alanlarının oluşmasıyla bu alanlarda varlık göstermişlerdir.

2000’li yıllarla başlayan süreçte dünya küreselleşmiş ve küreselleşmenin etkisi doğudan batıya birçok coğrafyada hissedilmiştir. Bugünlere gelindiğinde Türk coğrafyasının önemli bir kesimi zenginleşti, güçlendi ve artık yardıma ihtiyaç duyan değil; yardım eden konumuna geldi. TİKA olarak beraberce ortak proje geliştirmek için çalışmakta ve karşılıklı tecrübe paylaşımını yürütmekteyiz. Aynı zamanda Türkiye dünyada en fazla insani yardım yapan ülkedir.

Dış politikamızın açtığı yeni alanlar ve devletimizin ihtiyaçları çerçevesinde yaşanan hızlı büyümenin getirdiği ilave insan kaynağı, mevzuat düzenlemeleri, bütçe ve lojistik ihtiyaçları, Sahada talep odaklı, proje temelli ve yerel ihtiyaçlar merkezli çalışma tarzının beraberinde getirdiği planlama ve öngörebilme güçlüğü… Çeşitli zayıflıklar olarak görülse de kuvvetlendirilmeye çalışılmaktadır.

Bununla birlikte; ‘‘Biz nerede mazlum varsa devlet olarak millet olarak her zaman onların yanında olduk. Bugün yeryüzünün en mazlum milletlerinin başında Filistinliler geliyor. Haksızlıkla, acımasızlıkla, vefasızlıkla bugün koca bir topluluk kendi doğdukları topraklarda çok acı çekerek var olma mücadelesi veriyor. Onun için Türkiye olarak ne pahasına olursa olsun Filistin davasının yanında olacağız. Ve bütün kuruluşlarımızla, ekonomik imkânlarımızla o topraklara destek olacağız. O topraklardaki adaletin tesis edilmesi ve yaşatılması, bu hiç bir zaman anti-İsraillilik yaklaşımı olarak algılanamaz. Nerede mazlum varsa biz zalimin değil mazlumun yanında yer alacağız. Biz bunları yaparken iyi ilişkiler ve diplomatik kurallara riayet ederek karşılıklı ikna ve bilgilendirme çalışmalarını yaparak projelerimizi yapacağız.’’

Yukarıdaki TİKA’nın eleştirilere vermiş olduğu yanıtta da belirtmiş olduğu gibi en mazlum millet Filistin halkıdır. Müslüman bir ülke olarak Peygamber Efendimizden öğrendiğimiz gibi mazlumun yanında olmalıyız. TİKA bu konuda bize örnek olan en etkili kuruluşlardan biridir. Bundan dolayı TİKA’ya zayıf kaldığı; mevzuat düzenlemeleri, bütçe ve lojistik ihtiyaçları, planlama ve öngörebilme güçlüğü, yazılım geliştirme, mali destek vb. konularda destek olmalıyız.

KAYNAKÇA

DEMİRKAYA, Y., & ÇELİK, F. (2021, Aralık). ULUSLARARASI İLİŞKİLERDE KAMU VE SİVİL TOPLUM KURULUŞLARININ STRATEJİK İŞBİRLİĞİ :TİKA FAALİYETLERİ ANALİZİ*. OĞUZHAN SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ, 3(2), 125-149. Filistin_Kitapç̧ık_WEB. (2017). ANKARA: TİKA. TİKA - Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı. (tarih yok). 01 10, 2023 tarihinde TİKA: https://www.tika.gov.tr/ adresinden alındı TİKA - Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı. (2020, 30 03). 01 05, 2022 tarihinde TİKA: https://www.tika.gov.tr/tr/haber/tika%27nin_gazze_de_insa_ettigi_ hastane_korona_ile_mucadelede_filistinlilerin_umudu_olacak- 56272 TİKA - Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı. (2021, 06 23). TİKA: https://www.tika.gov.tr/tr/haber/tika%27dan filistinli kadinlara gelir_getirici_projeler-63723 TİKA Faaliyet Raporları. (2022, 01 05). TİKA: https://www.tika.gov.tr/tr/yayin/liste/tika_faaliyet_raporlari-22 TİKA Filistin'de Ramazan Ayı Yardımlarına Devam Ediyor. (2018, 06 10). TİKA: https://www.tika.gov.tr/tr/haber/tika_filistin'de_ramazan_ayi_yard imlarina_devam_ediyor-44832 TİKA'dan Doğu Kudüs'teki Filistin Kurumlarına Destek. (2020, 11 2). TİKA: https://www.tika.gov.tr/tr/haber/tika_dan_dogu_kudus_teki_filistin _kurumlarina_destek-59635 TİKA'dan Filistin'de Kültür Sanat Hayatına Destek. (2023, 01 09). TİKA: https://www.tika.gov.tr/tr/haber/tika%27dan_filistin%27de_kultur _sanat_hayatina_destek-74924 TİKA'dan Filistin'e 600 Proje. (2018, 07 30). TİKA: https://www.tika.gov.tr/tr/haber/tika'dan_filistin'e_600_proje- 46104

TİKA'nın yapay göz projesi Filistinli çocuklara umut oluyor. (2020, 12 12). TİKA: https://www.savunmatr.com/gundem/tika-nin-yapay- goz-projesi-filistinli-cocuklara-umut-oluyor-h5603.html

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı - TİKA. (2019, 11 29).

TİKA:

https://www.tika.gov.tr/tr/haber/tika_dan_gazze_saldirisinda_zara r_goren_1100_aileye_yardim-54592

Türkiye - Filistin Siyasi İlişkileri / T.C. Dışişleri Bakanlığı. (2023, 01 16).

T.C. Dışişleri Bakanlığı: Türkiye - Filistin Siyasi İlişkileri / T.C. Dışişleri Bakanlığı

TÜRKIYE KALKINMA YARDIMLARI 2021 YILI VERILERI - TİKA.

(tarih yok). 01 05, 2022 tarihinde TİKA: https://www.tika.gov.tr/upload/2022/TurkiyeKalkinma2021Veriler. pdf

Bu yazıda, TİKA’nın kuruluşu, tarihçesi, teşkilat yapısına değinip sonrasında Filistin’deki yapmış olduğu faaliyetlere yer verilmiştir. Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı ya da kısaca TİKA, Türkiye Cumhuriyeti ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olan kurum yurt dışı ofisleri aracılığıyla Türkiye'nin dış yardımlarını organize etmek için 1992’de kurulmuştur. Filistin’de açılan Filistin Program Koordinasyon Ofisi, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan tarafından 2 Mayıs 2005'te Kudüs'te açılmıştır. 2006 yılından bu yana Ramallah’ta faaliyet gösteren ofis, 2012 yılında Gazze’de açılan İrtibat Ofisi aracılığıyla da Filistin’de hizmet vermeye devam ediyor. TİKA, Filistin’in sosyal ve ekonomik kalkınmasına katkı sağlayacak; sağlık, eğitim ve fiziksel altyapıyı güçlendirecek; ortak tarihi ve kültürel mirasın korunmasına hizmet edecek ve Filistin'in kurumsal kapasitesini geliştirmesine destek olacak kalkınma-işbirliği projelerine öncelik veriyor. Filistin’de yürütülen projeler yerel şartlar ve ihtiyaçlar dikkate alınarak belirleniyor.

25 Aralık 1991 tarihinde Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) dağılmış, Orta Asya ve Kafkasya’da birçok devlet bağımsızlığını kazanmıştır. Türkiye, o günlerde bağımsızlığına kavuşan Türk Cumhuriyetlerini tanıyan ilk ülke olmuştur. Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Azerbaycan ve Kırgızistan’dan oluşan bu devletlerle ortak bir dile, ortak bir hafızaya ve ortak bir kültüre sahip olmamız ikili ve bölgesel ilişkilerin güçlenmesine zemin hazırlamıştır. TİKA, 1992’den 1999’a kadar Dışişleri Bakanlığı, 1999’dan 2018’e kadar

Başbakanlık bünyesinde faaliyet göstermiştir. Günümüzde ise Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemiyle birlikte T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı çatısı altında faaliyetlerini sürdürmektedir. Bu çalışmanın amacı; TİKA’nın yürüttüğü sosyal, ekonomik, kültürel faaliyetleri Filistin özelinde inceleyip TİKA’nın zayıf kaldığı (ilave insan kaynağı, mevzuat düzenlemeleri, bütçe ve lojistik ihtiyaçları) noktada onlara destek olmaktır.
TİKA’nın Filistin’de 2012-217 yıllarında yaptığı stratejik eylemleri, planlamaları, etkinlikleri, projeleri incelenmiş ve analizi yapılmıştır. Bu kapsamda, TİKA’nın yapısı ve hedefleri hakkındaki plan, rapor ve faaliyet belgeleri incelenmiştir. Söz konusu birincil kaynakların taranmasıyla TİKA’nın amaçları ve eylemleri konusunda detaylı bir veri setine ulaşmak planlanmıştır.

TİKA’nın Kuruluşu, Tarihçesi ve Teşkilat Yapısı

1991’de Soğuk Savaş’ın sona ermesi ve SSCB’nin dağılmasıyla Türk Dünyası’nı etkileyen önemli değişimler yaşanmıştır. Bu çerçevede 90’lı yılların başında bağımsızlığına yeni kavuşan Türk Cumhuriyetlerinin çok acil değişim, uyum ve kalkınma ihtiyaçlarına zaman geçirmeksizin cevap vermek üzere ve kapalı ekonomik yapılardan piyasa merkezli bir yapıya doğru gerçekleşen hızlı dönüşümde, Türkiye bu alandaki tecrübesini paylaşmak amacıyla yeni stratejiler belirlemeye çalışmıştır. Bu amaçla TİKA, Bakanlar Kurulu’nun 24 Ocak 1992 tarihli kararıyla 21124 sayı ve 27 Ocak 1992 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 480 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile Dışişleri Bakanlığı’na bağlı teşkilat olarak kurulmuştur.

1992’den 1999’a kadar TİKA, Dışişleri Bakanlığı çatısı altında faaliyet göstermiştir ve faaliyet coğrafyasının Türk Cumhuriyetleri ve Balkan ülkeleriyle sınırlı olduğu görülmüştür. 1999’da Dışişleri Bakanlığı’ndan Cumhurbaşkanı tezkeresi ile Başbakanlığa bağlanarak faaliyetlerine devam etmiştir. 2000’li yılların başlarında ise çeşitli KHK’larla kurumun işleyişi açısından daha rasyonel politikalar üretilmesi ve hızlı adımlar atılması adına hukuki düzenlemeler yapılmıştır. Bu amaçla 2001 yılında 4668 sayılı; “Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’’ ile görev ve sorumlulukları ortaya konmuş ve “Ekonomik, Kültürel, Eğitim ve Teknik İşbirliği Başkanlığı” olan resmi ismi “Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı’’ (TİKA) olarak değiştirilmiştir.

2011 yılında ise TİKA’nın aktif dış politikanın önemli bir stratejik aracı olarak kullanılabilmesi amacıyla birtakım yasal düzenlemeler yapılmıştır. Aynı zamanda 2011 yılında 656 sayılı KHK ile teşkilat kanununda değişiklik olan TİKA’nın adında yer alan kalkınma ifadesi kaldırılmış ve yeni adı “Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı’’ şeklinde olmuştur.

Günümüzde Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olarak görev yapan TİKA’nın teşkilat yapısında; Kültür ve Turizm Bakanı’nın görevlendirdiği, bakan yardımcısının koordine ettiği, bir başkan, üç başkan yardımcısı ve bunlara bağlı olmak üzere Doğu ve Güney Asya, Pasifik ve Latin Amerika Dairesi, Balkanlar ve Doğu Avrupa Dairesi, Orta Doğu ve Afrika Dairesi, Dış İlişkiler ve Ortaklıklar Dairesi, Orta Asya ve Kafkaslar Dairesi bulunmaktadır.

TİKA’nın danışma ve hizmet birimleri olarak TİKA başkanına doğrudan bağlı çalışan birimler; Hukuk Müşavirliği, İç Denetçiler, Özel Kalem Müdürlüğü, Strateji Geliştirme Dairesi, Personel ve Destek Hizmetleri Dairesi şeklindedir.

Teknik Altyapıdan Kurumsal Kapasite Artırımına Uzanan TİKA Projeleri

TİKA, ofislerinin bulunduğu ülkelerle beraber 5 kıtada 150'ye yakın ülkede kalkınma merkezli işbirliği çalışmaları yapmaktadır. Ülkemiz TİKA aracılığı ile Pasifik’ten Orta Asya’ya, Ortadoğu ve Afrika’dan Balkanlar’a, Kafkasya’dan Latin Amerika’ya kadar birçok ülke ile bilgi ve tecrübesini paylaşıyor.

Büyüyen, gelişen ata topraklarımızda yaptığımız çalışmaların niteliği zaman içinde değişmiştir. 1995 yılına kadar kardeş ülkelerde ekonomik, sosyal ve kültürel faaliyetler yürüten TİKA, o tarihten itibaren eğitim ve kültürel işbirliği çalışmalarına ağırlık vermiştir. Biliyoruz ki her şeyin başı nitelikli, iyi yetişmiş insan nüfusuna sahip olmaya bağlıdır. Nerede bir millet iyi bir eğitim sistemine sahipse, bilimi ve teknolojiyi yakından takip ediyorsa orada sürdürülebilir kalkınmadan söz edilebilir. Bu yüzden TİKA, 1995 yılından sonra ata topraklarında eğitim faaliyetlerini hızlandırmış; okullar, kütüphaneler, laboratuvarlar inşa etmiş, üniversitelere teknik donanım yardımları yapmıştır.

Ülkemizin dünyada ve bölgesinde önemli bir aktör haline gelme çabasının bir uzantısı olarak 2000’li yıllardan itibaren dış politika anlayışımız önemli değişimler geçirmiştir. Bu değişim doğrultusunda TİKA faaliyet coğrafyasını genişletmiş; 2002 yılında 12 olan Program Koordinasyon Ofisi sayısını 2011 yılında 25’e, 2012 yılında ise 33’e yükseltmiştir. Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı, bugün 60 ülkede 62 Program Koordinasyon Ofisi ile 150 ülkede faaliyet göstermektedir. Ülkemizin izlemiş olduğu aktif bir dış politikaya bağlı olarak çalışma yaptığımız ülkelerin sayısı her geçen gün artmaktadır. Türkiye, TİKA aracılığı ile dost, kardeş ve akraba ülkelere yönelik olarak yaptığı çalışmaların temelinde bir barış kuşağı oluşturma çabası bulunmaktadır.

TİKA’nın Filistin’deki Faaliyetleri

TİKA, 2005 yılında açtığı Filistin Ofisi aracılığıyla işgal altındaki Batı Şeria olmak üzere Kudüs ve Gazze’de; eğitim, sağlık, acil yardım, su ve kamu sağlığı, üretim sektörü, ortak tarihi mirasın korunması ile idari ve sivil altyapının güçlendirilmesi gibi alanlarda bugüne kadar 71'i Doğu Kudüs'te, 120'si de abluka altındaki Gazze Şeridi'nde olmak üzere 400'ü aşkın projeyi hayata geçirdi. TİKA'nın bölgede barışın inşasına ve istikrarına yönelik çalışmaları devam ediyor.

Eğitim Alanındaki Faaliyetleri:

Filistin – Dil Eğitim Laboratuvarı Donatımı

Filistin'in en stratejik kurumlarından birisi olan Filistin Güvenlik Güçleri Askeri Eğitim Komisyonu bünyesinde uzun süredir ihtiyaç duyulan dil eğitim laboratuvarının kurulması ve Filistinli askerlere Türkçe dil eğitimi verilmesine yönelik laboratuvarın donatımı gerçekleştirilmiştir.

Ürdün – Filistinli Mülteciler Kampı’nda bulunan Vahdet Kız Okulu Yenilenmesi, 200 binden fazla Filistinli mülteciyi barındırmakta olan Birleşmiş Milletler Yakındoğu Filistin Mültecilerine Yardım Ajansı (UNRWA) yönetimindeki Vahdet Kampı'nda, 1954 yılında inşa edilen kız lisesinin onarımı gerçekleştirilmektedir. Donatımı da TİKA tarafından yapılacak olan kız okulunda, 2017/2018 eğitim yılında toplam 1.574 öğrenci eğitim almıştır. Okulda, toplam 22 sınıf, 5 çok amaçlı salon ve idari ofisler bulunmaktadır.

• Filistin – Nablus Belediye Kütüphanesi Restorasyonu
Filistin'deki en zengin kütüphanelerden biri olan ve 1869 yılında inşa edilen Nablus'taki tarihi kütüphaneden günlük 750 kişi faydalanmaktadır. Kütüphanenin ve içindeki tarihi arşivin kaybolmaktan ve harap duruma gelmekten kurtarılması amacıyla başkanlığımız tarafından restorasyonu yapılıp belediyeye teslim edilmiştir.

• Filistin'in Her Şehrine Bir Okul
"Filistin'in Her Şehrine Bir Okul" sloganı ile yola çıkan TİKA'nın şimdiye kadar Filistin'in farklı şehirlerinde açtığı 6 okulda binlerce Filistinli eğitim görüyor.

• Riyad Al-Aksa Okullarının Donanımı

TİKA, işgal altındaki Doğu Kudüs’ün Eski Şehir bölgesinde bulunan Riyad Al-Aksa okullarının tadilatını ve donanımını sağlayarak 300 öğrenci ve 30 öğretmene tablet desteğinde bulundu.

• Vahdet Kampı Kız Okulu
TİKA, eğitim alanında 30 yılda 5 bin proje hayata geçirdi. Bu projelerden biri de yenileme çalışması, TİKA tarafından yapılan 15 bin öğrencinin eğitim aldığı Ürdün’deki Filistinli mülteci kız çocuklarının okuduğu Vahdet Kampı kız okulu.

Sağlık Alanındaki Faaliyetleri:

Filistin – Acil İlaç Tıbbi Malzeme Yardımı

Filistin’de “Nakba” felaketi olarak bilinen, 1948 yılında yaklaşık 700 bin Filistinlinin yerlerinden edilmesi hadisesinin 70. yıl dönümü anmaları ve ABD’nin İsrail Büyükelçiliğini Tel Aviv’den Kudüs’e taşıma kararı neticesinde Gazze’de artan protestolarda 100’den fazla insan hayatını kaybetmiş ve binlerce insan yaralanmıştır. Gazze’deki mevcut ilaç ve tıbbi malzeme kapasitesinin yaralıların tedavisi için yetersiz olması, bölgedeki mevcut abluka koşulları ve Gazze halkının temel insani ihtiyaçlarını karşılamakta güçlük çekmesi nedenleriyle proje hayata geçirilmiştir.

• Filistin – Dostluk Hastanesi Donatımı
TİKA tarafından inşa edilen Filistin'in en büyük sağlık merkezi Gazze Filistin- Türkiye Dostluk Hastanesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatı doğrultusunda koronavirüs salgını ile mücadele kapsamında Filistinli yetkililere devredildi. 2010’da Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başbakanlığı döneminde Gazze İslam Üniversitesi Mütevelli Heyeti’nce yapılan ziyaret esnasında Gazze’de üniversiteye bir eğitim-araştırma hastanesi yapılması talebi gündeme gelmişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan da Filistin-Türkiye Dostluk Hastanesi’nin yapımı konusunda TİKA’yı talimatlandırdı ve 2011 yılında çalışmalara başlandı. Gazze İslam Üniversitesi Tıp Fakültesi yerleşkesinde inşa edilmeye başlanan hastane, uygulan ambargo ve 2012 ile 2014'teki Gazze savaşlarının yol açtığı mal ve insan hareketliği kısıtlanması nedeniyle ancak 2017’de tamamlanabildi. Yaklaşık 35 bin metrekare kapalı alana sahip 180 yataklı hastane bugün Filistin’in en büyük hastanesi konumunda.

• Filistin – Batı Şeria Al İsraa Hastanesine Donatım Desteği

Zor şartlar ve yoğun abluka altında yaşamlarını sürdürmeye çalışan Filistin halkı temel sağlık hizmetlerine ulaşmakta zorlanmaktadır. Filistin sağlık altyapıları ve anne-çocuk sağlığının iyileştirilmesi amacıyla Başkanlığımız tarafından işgal altındaki Batı Şeria'daki Al İsraa Hastanesi yenidoğan ünitesine 5 kuvöz desteğinde bulunulmuştur.

• Kovid-19’la Mücadeleye Destek
TİKA, 2020’de projelerine Kovid-19’la mücadeleyi de ekledi ve 100'ün üzerinde ülkeye 40 binin üzerinde tulum, siperlik, gözlük, 1000’in üzerinde ventilatör, aspiratör, nebülizatör yardımı yaptı.

• Tubas Türk Hastanesi
TİKA ayrıca Filistin'in Batı Şeria bölgesindeki 40 bin nüfuslu Tubas bölgesinin ilk hastanesi olma özelliği taşıyan Tubas Türk Hastanesi, 2012'de tamamladı. Tıbbi donanımın sağlanmasıyla 2014'te hizmete giren 30 yataklı hastane, çevre şehirlerden de gelen hastalarla birlikte her yıl yaklaşık 40 bin hastaya hizmet veriyor.

• Yapay Göz Projesi
İsrail'in Gazze'ye düzenlediği saldırılarda gözlerini kaybeden Filistinliler, TİKA’nın finanse ettiği yapay cam göz projesiyle doğal görünümlerine kavuşuyor. Projede görevli yapay cam göz yapımı uzmanı Allam el-Ağa, TİKA'nın desteğiyle Gazze'de bulunan Genel Hizmet Derneği Hastanesi’ndeki atölyesinde üretimini yeni bitirdiği gözlerin üzerine kılcal damarlar çiziyor.

Ulaşım Alanındaki Faaliyetleri:

Filistin – Postane Müdürlüğü’ne Bisiklet Desteği

Filistin'de posta dağıtım personellerinin kullanımı için, şehir içi posta hizmetlerinin hızlandırılması ve kolaylaştırılması amacıyla başkanlığımız tarafından Filistin Postane Müdürlüğü’ne 10 adet elektrikli bisiklet hibe edilmiştir.

Tarım Alanında Yaptığı Çalışmalar:
• Gazze – Zeytinlik Tesisi Kurulumu

Filistin tarımının gelişmesine de destek olan TİKA, ülkenin en modern zeytinyağı üretim tesisi olma unvanını taşıyan Abasan Zeytinyağı Üretim Tesisi’ni kurarak Gazze'deki çiftçilerin hizmetine sundu. Gazze’deki Han Yunus şehrinin Büyük Abasan Belediyesi’ne TİKA’nın desteğiyle kurulan zeytin işleme tesisinden 3 bin 500 Gazzeli çiftçi yararlanırken tesiste yılda 5 bin ton zeytin üretiliyor.

• Filistin – Fidanlık Tesisi Kurulumu
Filistin’in tarımsal üretime elverişli arazileri ile bilinen Cenin Bölgesi’nde, yürütülen

ağaçlandırma ve tarımsal faaliyetlerde fidan ihtiyacının yeterince karşılanamadığı gerekçesi ile 3.000 m2’lik bir alan üzerine 1.500 m2’sini seraların oluşturduğu fidan üretim tesisinin kurulumu gerçekleştirilmiştir.

Yıllık Kalkınma:

Güneş Enerjisi Desteği

Gazze'de sık sık yaşanan uzun süreli elektrik kesintileri, enerjiye bağlı tıbbi ekipmanlar kullanmak zorunda olan hastalar için büyük sorun oluşturmaktadır. Başkanlığımız, bu sorunu yaşayan özel bakıma muhtaç 30 hastanın evine güneş enerjisi sistemi kurarak, tedavilerine destek olmuştur.

• Enerji Üretimi, Dağıtımı ve Etkinliği
Başkanlığımız tarafından Doğu Kudüs'ün en köklü eğitim kurumlarından Dar et-Tıfl

Okulu ve yurdunun elektrik ihtiyacının karşılanması için 470 metrekare alan üzerinde 118 güneş paneli kurulmuştur. Kurulan güneş enerjisi sisteminin 6 blokluk okul yerleşkesinin elektrik ihtiyacını karşılaması planlanmaktadır.

• Filistin – Su Arıtma İstasyonu İnşası
Uygulanan abluka nedeniyle hem kullanma suyu hem de içme suyu temini açısından

büyük sıkıntılar yaşanan Gazze'de özellikle su arıtma sistemine sahip olmayan hastane ve üniversitelerde su kullanılarak çalıştırılan elektronik cihazlarda suyun yüksek oranda tuzlu olması nedeniyle arızalar meydana gelmekte olduğu belirtilmiştir. 16.000 öğrencisi ve 650 personeli ile Gazze'nin en önemli iki üniversitesinden biri olan Gazze El-Ezher Üniversitesi'ne 2 adet su arıtma istasyonu kurulmuştur. Filistin – Gazzeli Engelli Ailelere Ait Evlerin Bakım ve Onarımı Gazze'de sıklıkla maruz kalınan saldırılarda yaralanan ve yaralanma sonucu engelli durumuna düşen 20 engelliye ait evin yaşanılabilir duruma getirilmesi amacıyla söz konusu evlerin bakım ve onarımı gerçekleştirilmiştir.

• Filistin – Gazze'de Güneş Enerjisi Sistemi Kurulumu
Gazze Güneş Enerjisi Sistemi Projesi kapsamında, bölgede yaşanan elektrik

kesintilerinin yol açtığı olumsuzlukları azaltmaya yönelik Al Shaima Kliniği ve Sehikh Radwan Kliniği’ne kurmuş olduğumuz güneş enerjisi sistemini destekleyecek olan batarya yine başkanlığımızca temin edilmiştir.

Ortak Tarihi Mirasın Korunması:

• Kubbetu’s Sahra’nın Hilalinin ve Özbekler Tekkesinin Restorasyonu

TİKA, 2011 yılında Mescid-i Aksa külliyesinde bulunan ve altın kaplamalı Kubbetu’s Sahra’nın hilalinin restorasyonu için çalışma başlatarak Türkiye’den getirilen uzmanların hazırladığı rapor çerçevesinde 2 yılda restorasyonu tamamladı. Mescid-i Aksa’nın da içinde bulunduğu Eski Şehir bölgesindeki Özbekler Tekkesi de TİKA tarafından restore edilerek daha önce vefat eden Özbekler Tekkesi şeyhinin ailesine teslim edildi.

• Nebi Musa Şenlikleri
Kudüs'ü fetheden İslam orduları komutanı Selahaddin Eyyubi tarafından

Müslümanların gücünü göstermek için 1187'de başlatılan ve İsrail'in 1967'de Doğu Kudüs'ü işgaliyle sona eren Nebi Musa Şenlikleri de 2014 yılından beri TİKA'nın desteğiyle yeniden hayat buldu.

Gıda Yardımı:

TİKA, Anadolu’nun dayanışma ruhunu dünyaya tanıtmak amacıyla başlattığı Erenler Sofrası etkinliğiyle geçen yıl ramazan ayında 82 ülkede yaklaşık 1 milyon kişiye ramazan paketi ulaştırırken 70 bin kişiye sıcak yemek verdi.

TİKA, Gazze'deki Filistin Sosyal Kalkınma Bakanlığı’nın iş birliğinde Gazze Şeridi'ne düzenlenen son saldırılardan etkilenen Filistinli 1100 aileye, 500 gıda kolisi, 500 yastık, 500 yatak, 300 çanta mutfak malzemesi, 300 mutfak tüpü ve 300 ocak dağıtımı gerçekleştirdi.

TİKA'nın Filistin Koordinatörlüğü tarafından bu Ramazan ayında 9 bin gıda kolisi Batı Şeria'da, 5 bin 500'ü de Gazze Şeridi'nde ihtiyaç sahiplerine ulaştırılacak. Ayrıca Doğu Kudüs ile Batı Şeria'da 7 bin aileye de günlük iftarlık sunulacak. TİKA’nın 2 bin adet gıda kolisinin dağıtımını yapmak üzere Batı Şeria’nın Ramallah kentinde bulunan Filistin Sosyal Kalkınma Bakanlığı’nda teslim töreni yapıldı.

Mesleğe Yönelik Gelişim:

TİKA desteğiyle Filistin’in El Halil’in ad-Dhahiriya ilçesinde kadınlar için “Geleneksel Filistin Ürünleri Pazarı” kuruldu ve faaliyetlerine başladı. İlçenin Eski Şehir bölgesinde yer alan Osmanlı döneminden kalma binalardan oluşan pazar yeri, Dhahriya’nın alışveriş merkezini oluşturuyor. Üretimi yapılan ürünler arasında tarım ürünleri, konserveler, hamur işleri, el işleri vb. bulunuyor. Pazar yerinde hepsi tamamen kadınların el emeği ile üretilen ve satışa sunulan 100’e yakın ürün bulunuyor.

Projeye başlangıç olarak 50’ye yakın kadına destek verilirken zaman içinde ürünlerini satmak isteyen tüm kadınlara açık olacak. Projede yer alan 20-60 yaş aralığındaki tüm kadınlar hiçbir geliri olmayan ya da düşük gelirli ve genellikle aile reisi kadınlar arasından belirlendi.

TİKA, Doğu Kudüs’te sanatsal ve kültürel faaliyetleri desteklemek amacıyla 2 proje hayata geçirdi. TİKA, Filistin’de 5 farklı şehirde şubesi olan ve 1.000’den fazla Filistinli gence farklı dallarda müzik eğitimi veren Edward Said Konservatuvarı’nı açtı. Konservatuvar’a (ESNCM) teknik donanım desteği sağladı. Müzik Konservatuvarı'nın Ramallah şubesine son teknoloji bir kayıt stüdyosu ve Bethlehem şubesine yaylı çalgı onarım atölyesi kuruldu.

1993 yılında Birzeit Üniversitesi’nde kurulan Ulusal Müzik Konservatuvarı 2004 yılında Filistin davası için yaptığı mücadele ile dünyaca tanınan bilim insanı, teorisyen ve insan hakları aktivisti olan Edward Said ansısını yaşatmak amacıyla Edward Said Ulusal Müzik Konservatuvarı (ESNCM) ismini almıştı.

TİKA tarafından işgal altındaki Doğu Kudüs’te bulunan Hilal Al-Quds Spor Kulübü’ne spor ekipmanı desteği sağlandı ve Dar et-Tıfl el- Arabi (Arap Çocuk Yurdu) çocuk yurdu yapıldı.

TİKA tarafından Filistin’in Beit Jala ilçesinde faaliyet gösteren Kültürel Mirası Koruma Kadın Derneğine sabun atölyesi kuruldu.

Tika’nın 2012-2017 Yıllarındaki Tamamladığı Projeler: 2012 Yılı Tamamlanan Projeler

Tubas Türk - Filistin Dostluk Hastanesi İnşaatı
Gazze Hastanelerine Acil Çağrı Sistemi Temin Edilmesi
Gazze Han Yunus Belediyesi Çocuk Parkı ve Şehir Mezarlığı İnşaatı

Gazze Cebaliye Su Deposuna Jeneratör Temini
Gazze’de 20 Su Kuyusunun Modernizasyonu ve 3 Su Kuyusunun Elektriğe Bağlanması
Gazze’de Okullar İçin Tuzdan Arındırma Üniteleri Kurulması ve Su Tankerleri Temini
Gazze Deir El-Balah Bölgesine Atık Su Pompa İstasyonu İnşası
Gazze Refah Yağmur Suyu Toplama Ağı İnşası
Gazze Jabaliyah Al Nazlah Belediyesi’nin 5 Adet Elektrik Jeneratörünün Tamiri
Gazze Şeridi’ne 70 Ton İlaç Yardımı
Gazze Şehri Belediyesi Kanalizasyon Hattı Rehabilitasyonu
Gazze İslam Üniversitesi’ne Bilgisayar Temini
Filistin Ulusal Yönetimi Sosyal İşler Bakanlığı’na Araç Temini
El Halil Ader Köyü’ne Zeytin Hasat Makinesi Temin Edilmesi
Mescid-i Aksa’nın Tuvaletlerinin Yenilenmesi
Nablus 2. Abdülhamid Saat Kulesi Restorasyonu
El Bireh Türk Okulu İnşaatı ve Tefrişatı
Gazze Belediyesi Kültür Merkezi Ekipman Temini ve Onarımı
Gazze Erez Geçiş Kapısı’na Akülü Araç Temini
Filistin Kızılayı Kudüs Hastanesi Acil Çağrı Sistemi Kurulumu
Gazze Han Yunus’ta 3 Su Kuyusu Açılması ve Boru Hattı İnşası
İslam Araştırmaları ve Mirası Merkezi’ne Ekipman Temini
Kudüs Kızılay Hastanesine Acil Çağrı Sistemi Temin Edilmesi
Sığırlarda Suni Tohumlama Eğitimi
Sığırlarda Embriyo Transferi Eğitimi
Filistin’in Emıtt 2012 Fuarına Katılımının Desteklenmesi
Filistin Emniyeti Eğitim Programları
Gazze Müteahhitler Birliği Eğitim Programı
Filistin Büyükelçiliği Etkinliğine Destek Verilmesi
Ekonomi Bakanlığı Eğitimleri

2013 Yılı Tamamlanan Projeler

Gazze Şeridi Hayvan Besiciliği Desteği
Kubbet-üs-Sahra Hilali’nin Altın Varaklarının Yenilenmesi Projesi
Tubas Türk Hastanesine Mobilya ve Ekipman Temini

Nablus Türk Kız Okulu İnşası
Kudüs Nizamiye Lisesi’ne Bilgisayar Laboratuvarı Kurulması
Şeyh Said Erkek Lisesi Tadilatı ve Donanımı
Filistin Kızılayı El Halil Hastanesi Acil Çağrı Sistemi Temini
Gazze Cebaliye Belediyesine Su Kuyusu İnşası
Gazze Kıyı Belediyeleri Su İdaresine Dezenfeksiyon Klor Malzemesi Temini
Kudüs Zeytin Dağı Spor Kulübü Stadyum Aydınlatması
Filistin Ulusal Yönetimi Emniyeti’ne 10 Adet Motosiklet Temini
Gazze Tarım Bakanlığı’na 10 Adet Tam Donanımlı Traktör Temin Edilmesi
Gazze Tarım Bakanlığı’na 3 Adet 4x4 Arazi Aracı Temini
Gazze Şeridi’ne 2 Adet Çöp Kamyonu Temini
Mescid-i Aksa Haremi Tanıtım Broşürü Hazırlaması ve Basımı
Kudüs Fotoğrafları Prestij Eseri
Mescid-i Aksa Arşivleri Personelinin Eğitimi
Filistinli Uzmanlara Meteoroloji Eğitimi
Filistin İstatistik Ofisi’nde Görevli 6 Uzmanın Eğitimi
Filistinli Uzmanlara KOSGEB Eğitimi
Filistin Ulusal Yönetimi Han Yunus Belediyesi Uzmanlarının Türk Dünyası Belediyeler Birliği İşbirliğinde Ülkemizde Eğitimi
Filistin’in EMITT 2013 Fuarına Katılımının Sağlanması
Kudüs Yusufiye Mezarlığı Onarım Çalışmaları
Mescid-i Aksa Silsile Kubbesi Çinilerinin Yenilenmesi
Han Yunus Kesimevinin Donatımı Projesi
İlaç ve Tıbbi Malzeme Y ardımları
Gazzeli Engellilere Mesleki Eğitim Programı Verilmesi
Gazze Hastanelerine Tıbbi Ekipman Desteği Sağlanması
Filistin Esirler Haftası’na Destek Verilmesi
Kudüs ve Ramallah’ta Klasik Türk Müziği konseri Düzenlenmesi
Filistin V. Kültür Haftası Etkinliklerine Destek Verilmesi
Gazze Şeridi’ne Acil İlaç Yardımı
Gazze Şeridi’ne Acil Yakıt Yardımı
Gazze Şeridi’ne 4 Jeneratör Hibesi

Filistinli Güreş Takımı’na Ülkemizde Eğitim Verilmesi
Filistinli Diplomatlara Ülkemizde Eğitimi Verilmesi
Filistinli Çocukların 23 Nisan Şenlikleri’ne Katılımının Sağlanması
Uyuşturucu ile Mücadele Projesi Kapsamında Filistin’e Ön İnceleme Ziyareti

2014 Yılı Tamamlanan Projeler

Nablus Nuri Pakdil Kız Okulu İnşası
El Halil Türk Okulu İnşası Projesi
Nablus Reşadiye Kız Okulu’nun Restorasyonu
Kudüs Şamile Mülteci Kız Meslek Lisesi Donatımı
Tubas Türk Hastanesi’ne Mutfak Ekipmanı Temini
Sultan Abdülhamid Su Sebili Restorasyonu
Gazze Sağlık Bakan Vekilliği’ne İlaç ve Tıbbi Malzeme Temini
El Bireh Filistin Kızılayı Hastanesine Oksijen Cihazı Temini
Gazze Belediyesi’ne Jeneratör Alımı
Gazze Cebaliye Al Nazlah Belediyesi Sokak Aydınlatma Projesi
Gazze Cebaliye El Nazlah Belediyesi’ne Ait Yolların Rehabilitasyonu
Gazze Kıyı Belediyeleri Su İdaresi’ne Dezenfeksiyon Malzemesi Temini
Mescidi Aksa Arşivine Ekipman Desteği
Gazze Mazot Yardımı Projesi
Gazze Gıda Kumanyası Dağıtımı
Gazzeli 2000 Aileye Nakit Yardımı
Gazzeli Ailelere Giyim Malzemesi Alımı
Gazzeli Yaralıların Tedavisi
Nebi Musa Şenlikleri’ne Destek Verilmesi
Nablus Nuri Pakdil Kız Okulu’nun Donanımı
El Halil Türk Okulu’nun Donanımı
Kudüs Türk Kültür Merkezi’nin İyileştirilmesi
Filistin Posta İdaresi Uzmanlarının Eğitimi
Filistin’in EMIIT 2014 Fuarına Katılımının Sağlanması
Mescid-i Aksa Arşivleri Uzmanlarına Osmanlıca Eğitim Programı ve Elektronik Arşivleme Eğitimi Verilmesi

Filistinli Diplomatların Eğitimi
Filistin Taekwando Federasyonu Sporcularının Türkiye’deki Şampiyonaya Katılımlarının Desteklenmesi
Filistin Merkezi İstatistik Ofisi Uzmanlarının Eğitimi
Filistin’de Uyuşturucu ile Mücadele Projesi
Filistinli Doktorların Sağlık Mezunları Kurultayı’na Katılımlarının Desteklenmesi
Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Uzman Desteği Projesi

2015 Yılı Tamamlanan Projeler

Gazze Türkiye Filistin Dostluk Hastanesi İnşaatı
Tubas Türk Hastanesi Tıbbi Donanım Alımı Projesi
Kudüs Eskişehir Yusufiye Mezarlığı 2. Aşama İhata Duvarı İnşası
Gazze Belediyesi’ne Su Kuyusu Açılması
Nebi Musa Makamı Külliyesi Restorasyonu Projesi
Beyturrahme Huzurevi İhata Duvarı Projesi
Kudüs Babür Rahme Müslüman Mezarlığı Gölgelik Projesi
Kutsal Doğum Kilisesi’nin Restorasyonuna Destek Projesi
Kudüs Özbekler Tekkesi Restorasyon Projesi
Kudüs El İman Okullarına Bilgisayar Laboratuvarı Kurulumu
Kudüs Nur Ul-Hüda Akademik ve Kur’an Hafızlığı Merkezi’nin Onarımı
Kudüs Filistin Kızılayı Girişinin İyileştirilmesi Projesi
Jebaliye Belediyesi’ne Jeneratör Temini Projesi
Engelliler İçin 50 Adet Akülü Araç Temini Projesi
El-Halil Halil İbrahim Camii Halılarının Yenilenmesi
Dostluğun Çizgisi Karikatür Sergisi Projesi
Filistin Türk Okullarında Seçmeli Türkçe Dersi Verilmesi Projesi
Gazzeli Öğrencilere Kırtasiye Malzemesi Desteği
Gazzeli 50.000 Aileye Kumanya Dağıtımı
Gazzeli Yaralıların Türkiye’de Tedavisi Projesi
Gazze Yakıt Yardımı
Gazzeli Yetim Ailelerine Büyükbaş Hayvan Alımı Projesi

Gazze İslam Üniversitesi Fizyoterapi Laboratuvarı Kurulumu
Gazze Sağlık Bakanlığı’na İlaç ve Tıbbi Malzeme Temini
Gazzeli Ailelere Yatak Verilmesi
Ramazan Ayı Boyunca 5.000 Aileye İftar Projesi
Ramazan Ayı Mescid-i Aksa İftar Programı Projesi
Gazzeli 80 Kadına Dikiş ve Overlok Makinesi Alımı Projesi
House of Wisdom adlı Düşünce Kuruluşuyla Kitap Basım Projeleri
Kudüs’te Yetimlere ve Yaşlılara Kıyafet Desteği Projesi
Filistin Türk Okulları Müdür ve Öğretmenlerinin Türkiye Ziyareti Projesi
2015 Nebi Musa Şenlikleri’ne Destek Projesi
Filistin Sağlık Bakanlığı Personeline Uyuşturucuyla Mücadele Eğitimi
Uluslararası Polis Eğitimi İşbirliği Projesi
Filistinli Satranç Oyuncularının Türkiye’deki Gençlik Festivali’ne Katılımlarının Desteklenmesi
Nablus Nuri Pakdil Kız Okulu’na Nuri Pakdil Köşesi Yapılması Projesi
Birzeyt Üniversitesi Uluslararası Gününe Destek Projesi
Filistin’in EMIIT 2015 Fuarına Katılımının Sağlanması

Filistin Devleti Ankara Büyükelçiliği’ne Destek Verilmesi
Filistin Posta İdaresi Uzmanlarının Eğitimi
Filistin Temsilcilerinin ECOSAI programına Katılımının Desteklenmesi
Filistinli Uzmanlarının Türk Dünyası Belediyeler Birliği İşbirliğinde Ülkemizde Eğitimi
Engellilere Akülü Araç Alımı Projesi

2016 Yılı Tamamlanan Projeler

Gazze Büyük Abasan Belediyesi Zeytinyağı Üretim Tesisi Kurulumu
Gazze Milli Ekonomi Bakanlığı Gıda Laboratuvarına Ekipman Desteği
Al Ahli Hastanesi’ne Oksijen Üretim Sistemi Temini
Gazze Avrupa Hastanesi’ne Kemoterapi Cihazı Temini
İna’ş El-Usra Cemiyeti Hemşirelik Laboratuvarına Donanım Desteği
Dar’ul Eytam Yetimler Meslek Okulu’nun Giriş Kapısı İnşası
Gazze Eğitim ve Araştırma Merkezi Projesi
Bedevi Ailelere Güneş Enerjisi Sistemi Temini
Gazze’deki Evleri Aydınlatma Projesi
Halil İbrahim Tekkesi’ne Çelik Sefer Tası Temini
Gazze Ömer Camii Halılarının Yenilenmesi
Tulkarm Belediyesi Spor Salonu Çatısının Onarımı
Filistin Milli Eğitim Bakanlığı Kitap ve Malzeme Depolarının Tadilatı ve Donanımı
Gazze Emwas Okulu Bahçesine Gölgelik Yapımı
Kudüs Eskişehir Yusufiye Mezarlığı İhata Duvarı İnşası Kapsamında Ağaç ve Toprak Temini
Türk Okullarına Türkçe Eğitim Seti Desteği
Kudüs Arap İlk Yardım Cemiyetine Donanım Desteği
Arap Kadınları Birliği Huzurevine Ekipman Desteği
Dkeidek Divanı Tadilatı
Tubas Açık Öğretim Üniversitesi’ne Bilgisayar Laboratuvarı Kurulumu
El Halil Haremi İbrahim Camii Kadınlar Mescidi Halılarının Yenilenmesi
Türkiye Mezunları Derneği’nin Tefrişatı
Kudüs Şeriye Sicili Arşivleri Personelinin Türkiye’de Eğitimi

Filistinli Hastaların Tedavisi
Ramazan Ayı Kumanya Dağıtımı
Filistin’de 15 Temmuz Şehitleri Hatırasına Kurban Kesimi
23 Nisan Çocuk Şenlikleri’ne Filistin’den Katılım Sağlanması
Filistin Bilim ve Mükemmeliyet Yüksek Kurulu Uzmanlarının Türkiye’ye Eğitimi
Filistin Devleti Ankara Büyükelçiliği’ne Destek Verilmesi
Filistin Gecesine Destek Verilmesi
Filistin Sayıştay Heyeti’nin Türkiye’deki Eğitimlerinin Desteklenmesi
Filistin Türk Okullarında Seçmeli Türkçe Dersi Verilmesi Projesi
Filistinli Diplomatların Türkiye’deki Eğitimlerinin Desteklenmesi
Kudüs Arap Ticaret ve Sanayi Odasına Ajanda Basımı Desteği
Nebi Musa Şenlikleri’ne Destek Projesi
Türkçe Filistin Rehberinin Tercüme Edilerek Basımı Projesi
Uyuşturucuyla Mücadele Kapsamında Yeşilay Cemiyeti Heyetinin Filistin Çalışma Ziyareti

2017 Yılı Tamamlanan Projeler

Gazze Çok Katlı Apartman Projesi
Gazze Güneş Enerjisi Projesi
Gazze Elektrik Santraline Yakıt Desteği
Bab’ur Rahme Müslüman Mezarlığı Restorasyon Projesi
Halil İbrahim Tekkesi Mutfağının Yenilenmesi
Tubas Hastanesi Eksik Malzemelerin Giderilmesi
Yasemin Yardım Derneği’nin Mutfak Donanımı
Yoksul Ailelere Arı Kovanı ve Arıcılık Malzemesi Desteği
Arraub Tarım Meslek Lisesi Yumurta Tavukçuluğu Projesi
Kadın - Çocuk Sığınma Evi ve Evlilik Danışma Merkezi Restorasyon Projesi
Cenin İslami İlimler Okulu’nun Restorasyon ve Donanımı
Filistin Dışişleri Bakanlığı Kütüphanesi Kurulumu Projesi

Gazze İslam Üniversitesi’ne Bilgisayar Laboratuvarı Donanımı Kudüs Üniversitesi Halk Sağlığı Fakültesi Beslenme Değerlendirme Laboratuvarı Donanımı Arap Enstitüsü Öğrenci Yurdu Merkezi Su Isıtma Sisteminin Yenilenmesi
Al-Aksa İslam Okullarına Eğitim Ekipmanı Desteği
Burcu Laklak Derneği’ne Basketbol Potası Temini
Gazze Gıda Y ardımı
Ramazan Ayı Gıda Paketi Dağıtımı
Keçiören Belediyesi’nce Düzenlenen Filistin Gecesine Filistinli Folklor Ekibinin Katılımlarının Desteklenmesi
Gazze Eğitim ve Araştırma Merkezi Destek Projesi
Filistin Devleti Ankara Büyükelçiliği’ne Destek Verilmesi
Filistin Türk Okullarında Seçmeli Türkçe Dersi Verilmesi Projesi (2016 - 2017)
Filistinli Öğrencilerin Türkiye’deki 23 Nisan Çocuk Şenlikleri’ne Katılımlarının Desteklenmesi

Filistin Kültür Günleri Kapsamında Türkiye’deki Programlara Katılan Filistinlilerin Desteklenmesi

Türk Okullarına Türkçe Eğitim Seti Desteği
Arap Çocuk Yurdu’na Bilgisayar Laboratuvarı Projesi
Polis Eğitimi Projeler
Gazzeli Yaralıların Tedavisi